Film

Dokumentacja filmowa: Paweł Wyszomirski

Koncepcja

Praktyczno-badawczy warsztat performatywny zatytułowany Mapping Bodies, Landscapes and Relations: Practice Research workshop odbył się w dniach 18-20 maja 2023 w ramach konferencji naukowej The Geography of The Theatre Imagination: British and Irish theatre and drama – contemporary perspectives (UG). Warsztat prowadziła dr Katarzyna Pastuszak, asystowała jej Natalia Chylińska. W warsztacie udział wzięli studenci Uniwersytetu Zachodniej Bretanii w Breście (Francja), studenci UG oraz badacze/praktycy z Federalnego Uniwersytetu w Goiás – Goiânia (Brazylia) i Narodowej Akademii Sztuk „George Enescu” w Jassach (Rumunia). Organizacja wydarzenia możliwa była dzięki współpracy prowadzonej przez Europejski Uniwersytet Nadmorski (Sea-EU).

Warsztat Mapping Bodies, Landscapes and Relations skoncentrowany był na eksploracji narzędzi, metod i praktyk twórczych z obszaru teatru fizycznego i choreografii, wypracowanych przez Katarzynę Pastuszak w jej ostatnich działaniach badawczych i projektach artystycznych realizowanych w Polsce, Japonii i Francji w ramach aktywności Pracowni Badawczej Between.Pomiędzy.

Celem warsztatu było stworzenie otwartej przestrzeni dla poszukiwań praktycznych i refleksji teoretycznej nad potencjałem, jaki praktyki taneczne/ruchowe mają w inicjowaniu dialogów pomiędzy ciałem a światem materialnym (ciałami a materiałami, ciałami a miejscami, ludźmi a nie-ludźmi, etc.). Podczas warsztatu praktyki taneczne/ruchowe były wykorzystywane jako narzędzia obserwacji i mapowania relacji człowieka z otoczeniem. Podsumowaniem trzydniowego warsztatu była prezentacja performansu na scenie Sali Teatralnej im. Jerzego Limona (UG).

Przyszłość

Katarzyna Pastuszak planuje dalsze wykorzystanie modelu warsztatowego Mapping Bodies, Landscapes and Relations jako procesualnego narzędzia badawczego. W marcu 2024 roku poprowadzi ona ośmiogodzinny kurs dydaktyczny zatytułowany Mapping Bodies, Landscapes and Relations w ramach Blended Intensive Programme, organizowanego przez Uniwersytet Zachodniej Bretanii w Breście (Francja) i Zakład Badań nad Sztukami Scenicznymi UG. Natomiast w maju 2024 roku planowana jest druga edycja warsztatów Mapping Bodies, Landscapes and Relations w ramach Festiwalu Rozproszonego Between.Pomiędzy 2024.

W listopadzie 2023 Alice Veliche i Radu Alexandru (Narodowa Akademia Sztuk „George Enescu” w Jassach, Rumunia) wykorzystali narzędzia mapowania ciała opracowane przez Katarzynę Pastuszak, na swoich warsztatach choreograficznych w Linotip – Centru Independent Coregrafic w Bukareszcie.

Uczestnicy warsztatów

• Radu Alexandru (Narodowa Akademia Sztuk „George Enescu” w Jassach, Rumunia)

• Alice Veliche (Narodowa Akademia Sztuk „George Enescu” w Jassach, Rumunia)

• Ronei Vieira (Máskara, Goiânia, Brazylia)

• Elio Słomiński (Uniwersytet Gdański – wiedza o teatrze)

• Ida Bąbelek (Uniwersytet Gdański – wiedza o teatrze)

• Magdalena Zioło (Uniwersytet Gdański – wiedza o teatrze)

• Lucie Le Bourg (Uniwersytetu Zachodniej Bretanii w Breście, Francja)

• Elise Chartier (Uniwersytetu Zachodniej Bretanii w Breście, Francja)

• Lucie Havelange (Uniwersytetu Zachodniej Bretanii w Breście, Francja)

• Jessica Simantov (Uniwersytetu Zachodniej Bretanii w Breście, Francja)

• Zuzanna Kopeć (Uniwersytet Gdański – zarządzanie i komunikacja w sztukach scenicznych)

• Karolina Kuca (Uniwersytet Gdański – zarządzanie i komunikacja w sztukach scenicznych)

• Sara Kordowska (Uniwersytet Gdański – zarządzanie i komunikacja w sztukach scenicznych)

• Paulina Jakimowicz (Uniwersytet Gdański – zarządzanie instytucjami artystycznymi)

• Natalia Pionke (Uniwersytet Gdański – zarządzanie instytucjami artystycznymi)

• Karolina Wolniak (Uniwersytet Gdański – zarządzanie instytucjami artystycznymi)

Wypowiedzi uczestników

Alice Veliche

tancerka, choreografka, pedagożka teatralna, doktorantka, Narodowa Akademia Sztuk „George Enescu” w Jassach, Rumunia

Elementy, które najbardziej mnie zainteresowały podczas warsztatu to spacer po lesie, który miał na celu analizę tekstur, ruchów, kształtów i wprowadzenie ich do mapy ciała. Ta mapa sprawiła, że stałam się bardziej świadoma tego, jak siebie postrzegam. Jako tancerka, mogłam skorzystać z warsztatu także w kontekście treningu uważności na szczegóły ciała. (...) Jestem przyzwyczajona do improwizacji choreograficznych, są one często częścią mojego procesu twórczego, ale improwizacje obecne na tych warsztatach były nieco inne, (...) zadania, które wykonywaliśmy, sprawiły, że byłam bardziej obecna i skupiona na szczegółach (...), a końcowa prezentacja zintegrowała je wszystkie w naturalny sposób. Poprzez ciało mówiłam o sobie, o formach widzianych w naturze, o obecności innych wokół mnie, o znakach ciała.

Ronei Vieira

(aktor, pedagog teatralny, związany z Centrum Badawczym Máskara – Teatr, Taniec, Performacne w Goiânii, Brazylia)

Cały warsztat był bardzo ważny dla mnie jako aktora, ale jeśli miałbym wybrać najciekawszy element, podkreśliłbym możliwość badania ciała jako narzędzia dramaturgicznego – to aspekt, który dialoguje z badaniami prowadzonymi przez mój zespół w Máskara. To rozumienie ciała jako całości, przyglądanie się doświadczeniom życiowym, emocjom i postrzeganiu siebie, a także próba zrozumienia tego, jak inni odczytują swoje ciała w sytuacji performatywnej.

Ida Bąbelek

(studentka studiów licencjackich wiedza o teatrze na Uniwersytecie Gdańskim)

Najciekawszymi działaniami na warsztatach były dla mnie wszelkie procesy zwiększające moją świadomość względem otoczenia i ciała w przestrzeni. „Małe” instrukcje popychające mój mózg do działania – woda w ciele, powietrze otaczające moje ruchy, zmiany zależne od otoczenia (las, plaża). Warsztaty popchnęły mnie do dalszych poszukiwań w sferze ruchu, uważności i tworzenia z większym naciskiem na proces, niż na „idealny efekt końcowy”.

Elio Słomiński

student studiów licencjackich wiedza o teatrze na Uniwersytecie Gdańskim

Trudno mi wskazać pojedyncze elementy warsztatów, które uważałbym za szczególnie interesujące, ponieważ myślę, że były one na tyle ściśle powiązane, że wzajemnie wpływały na siebie i uzupełniały się w integralny sposób. W konsekwencji „mapy ciał” miały dla mnie wpływ na późniejsze odczuwanie ruchu i kierowanie nim, przestrzeń lasu zmieniała postrzeganie przestrzeni sceny, a teksty, które napisaliśmy, wybrzmiewały w późniejszych improwizacjach. Szczególnie cenna była z mojej perspektywy możliwość doświadczenia tego procesu wspólnie z osobami z różnych stron świata, ale też o różnym poziomie zaawansowania i tak zróżnicowanych charakterach ruchu. Stworzyło to dość wyjątkową mozaikę wzajemnych inspiracji. Nowością okazała się dla mnie swoista wielopłaszczyznowość w spojrzeniu na ciało – ciało jako mapa, ciało jako ruch, ciało jako krajobraz, ciało jako zmysły, ciało jako zbiorowość, ciało jako przelewająca się woda, ciało jako słowo, ciało jako ciało i wiele innych. Sam sposób, w jaki połączenie elementów warsztatów kierowało świadomością ciała i ruchu, był dla mnie tak naprawdę początkiem nowej swobody i poszukiwań w pracy z ciałem.

Myślę, że łączenie różnego rodzaju przestrzeni w pracy nad projektem zawsze przynosi mu korzyść – tworzy sieć skojarzeń i porównań między obszarami, zmienia lub poszerza perspektywę, jest impulsem dla działań i koncepcji, które w innym razie by nie powstały. W przypadku warsztatów Mapping bodies… uważam ten zabieg za szczególnie trafiony. Przestrzeń lasu i zadania, które w niej otrzymaliśmy, stanowiły z mojej perspektywy otwarcie, czy może poszerzenie zmysłów. W przeciwieństwie do sali teatralnej, las jest organicznie wypełniony nieprzewidzianymi bodźcami. Wchodząc do sali, spodziewamy się jednolitości – równych rzędów foteli, czarnych desek sceny, świateł żarówek, neutralnego koloru ścian. Tak naprawdę jedynym spontanicznym czynnikiem w otoczeniu jest drugi człowiek. W przestrzeni lasu (choć oczywiście każdy do pewnego stopnia spodziewa się, jak będzie ona wyglądać), wszystko zdaje mi się być poddane przypadkowi i zależne od tego, jaką ścieżkę sobie wyznaczymy. Tutaj każdy dźwięk, widok, zapach, czy dotyk mogą się okazać nieoczekiwane. Porównując te dwa obszary, przestrzeń sali jest dla mnie bardziej oparta na relacji z drugim człowiekiem i ze sobą samym, a przestrzeń lasu na relacji z otoczeniem, przede wszystkim w ujęciu czysto zmysłowym. Kiedy w późniejszym procesie nałożyły się te dwie warstwy i doszła trzecia – skojarzeń i nawiązań, powstała pewna organiczna całość, która sama w sobie jest złożoną mapą.

Dokumentacja